Prosceniumprijs 1999
juryrapport
Hoewel het Onafhankelijk Toneel zo langzamerhand tegen de dertig loopt, bewijst deze hechte groep theatermakers keer op keer dat ze nog niets aan frisheid en enthousiasme heeft ingeboet en de uitdaging nooit schuwt. Weinig groepen in Nederland zijn van zulke uiteenlopende markten thuis als het Onafhankelijk Toneel.: dans, opera’s, zoals Händels Rodelinda in het afgelopen seizoen, de “Arabische” voorstellingen met Marokkaanse acteurs en, niet in de laatste plaats, een inmiddels gedenkwaardige reeks toneelproducties.
De lucide en wervelende versie van Tsjechovs vrijwel onbekende vroege werk De Woudduivel, die in regie van Mirjam Koen perfect balanceert tussen levenslust en melancholie, tussen humor en tragiek,
bevestigt opnieuw de prominente positie die het Onafhankelijk Toneel in het Nederlandse theater inneemt.
Eenstemmig en met genoegen heeft de jury van de VSCD Toneelprijzen besloten de Prosceniumprijs toe te kennen aan Onafhankelijk Toneel.
de Sonia Gaskellprijs 1999
fragmenten uit het juryrapport
De jury adviseert de Sonia Gaskellprijs 1999 toe te kennen aan Ton Lutgerink voor zijn productie Privé Story.
Bijna twintig jaar geleden noemde een recensent de combinatie van dans en gesproken taal in de The tragic tale of the dog who killed himself van Ton Lutgerink en Amy Gale een ‘hoopvol experiment met veel perspectief’. De nieuwe theatervorm waarover toen werd gesproken, heeft zijn waarde inmiddels overtuigend bewezen. Van een experiment is geen sprake meer, getuige Privé Story. Ook in dit werk combineert Lutgerink beweging, dans en performance met tekst, muziek en beeldende kunst. De verschillende disciplines staan als gelijkwaardige componenten naast elkaar en vormen samen een eenheid. Het dansstuk kan om die reden worden gezien als exemplarisch voor Lutgerinks oeuvre.
Hoewel zijn choreografieën een serieuze onderwerpen tot thema hebben, is zwaarlijvigheid hem volledig vreemd. Humor en ironie maken zijn producties lichtvoetig en toegankelijk voor een groot publiek. Privé Story bewijst dat Lutgerink de combinatie van spel en beweging, tekst en beeld meesterlijk beheerst. Geen detail is zonder betekenis. Met onder anderen Amy Gale, Mirjam Koen en Gerrit Timmers creëerde Lutgerink een serie prachtige producties, zoals Marienbad (1984), Man in Haast (1989), de dansopera Hamlet (1990) en Happy Endings (1992).
Als choreograaf onderzoekt Lutgerink eerst alle opties voor hij kiest voor een van de vele mogelijkheden, als danser verbloemt hij niet dat hij – hier en nu – de beslissing neemt om zo te bewegen als hij doet. Je ziet hem als het ware denken, kiezen, en uitvoeren tegelijk. Tijdens een optreden wordt een choreografie telkens ter plekke ‘opnieuw’ gemaakt, wat zijn voorstellingen tot een spannende belevenis maakt. Het is dan ook met veel genoegen dat de commissie voorstelt Ton Lutgerink de Sonia Gaskellprijs toe te kennen. Dat er na Privé Story nog vele mooie producties mogen volgen!
de Prijs van de Kritiek , 1999
juryrapport
De leden van de kring van Nederlandse Theatercritici hebben besloten de Prijs van de Kritiek 1999 toe te kennen aan het Onafhankelijk Toneel, en in het bijzonder aan Mirjam Koen, een van de drie artistiek leiders van dit gezelschap.
De prijs is toergekend vanwege de voortdurende kwaliteit van de voorstellingen van het Onafhankelijk Toneel, de variatie in het aanbod en vooral ook vanwege de niet aflatende liefde waarmee in deze Rotterdamse locatie, op deze markante plek, theater wordt gemaakt.
De dans- en operavoorstellingen van het Onafhankelijk Toneel, de projecten waarin wordt samengewerkt met Marokkaanse acteurs, en instellingen en de toneelvoorstellingen die geregisseerd worden door Mirjam Koen verraden een grote passie voor het theater, doorzettingsvermogen en originaliteit. Het Onafhankelijk Toneel gaat opvallend standvastig, en met een geheel eigen gevoel voor esthetiek, aan de wisselende trends in het theater voorbij.
Dat de theatercritici dit jaar hun prijs aan het Onafhankelijk Toneel hebben toegekend , heeft zeker te maken met de hartverwarmende productie De Woudduivel waarin Tsjechovs wankelmoedige jeugdstuk resulteerde in een voorstelling vol weemoed en verlangen, gevat in een ontwapende lichtheid die de hoop op een beter leven aanwakkerde.
Ook producties als De Vrouw van de Zee, Vrouwen van Ibsen en Heden Toekomstmuziek onderstrepen dat het Onafhankelijk Toneel al jarenlang eigenzinnige voorstellingen maakt. Het is theater dat zich met open armen naar het publiek richt, een publiek dat zich vervolgens met graagte overgeeft aan de voortreffelijke acteurs van dit gezelschap.
Het is ons een grote eer de Pijs van de Kritiek te overhandigen aan Mirjam Koen in de stellige overtuiging zij hem zal delen met Ton Lutgerink, Gerrit Timmers en al degenen die zo gelukkig zijn bij het Onafhankelijk Toneel te horen.
VSCD Mimeprijs 2009
voor René van ’t Hof in Vallende Ster
fragment uit juryrapport
Vaak speelt van ‘t Hof de (hilarische) rol van buitenstaander en zo laat hij ons de wereld zien zoals we die vaak zelf tegenkomen, maar die we liever willen vergeten. In Vallende Ster is de rol van de buitenstaander de hoofdrol geworden. Hij is een oudere variété artiest die voortdurend anderen geamuseerd heeft, vooral om zelf buiten schot te blijven. Maar hij gaat over zichzelf twijfelen en komt juist daardoor in het centrum van de aandacht te staan. Van ‘t Hof is het met zijn grote ervaring gelukt om deze dragende rol met veel liefde en ambacht vorm te geven. Met zijn aandacht voor detail, fabelachtige timing en door subtiel te schakelen, is hij in staat om het spanningsveld tussen de virtuositeit van een variétéartiest en de desoriëntatie van een afasie-patiënt te tonen.
Nederlands Theaterfestival 2009
juryrapport De Geit of Wie is Sylvia? Onafhankelijk Toneel
Het Onafhankelijk Toneel is er in de regie van Mirjam koen in geslaagd een zeer onwaarschijnlijk gegeven volstrekt geloofwaardig te maken. In een harmonieus gezinsleven slaat het noodlot op een totaal onverwachte wijze toe. Een succesvolle architect wordt verliefd op een geit. Hij kan het nauwelijks uitleggen, het is hem overkomen, heeft hem overrompeld. De vernedering van de bedrieger, de geitenneuker, is bijna net zo groot als de vernedering van de bedrogen echtgenote. Heen en weer geslingerd tussen verbijstering, woede en verdriet voeren de beide echtelieden als het ware inhoudelijke onderhandelingen over welke vormen van grensoverschrijdend gedrag onder welke omstandigheden geoorloofd zijn. De manier waarop de machteloosheid in hun relatie sluipt en hoe ze dat vervolgens accepteren is schitterend gedaan met opnieuw glansrollen voor Bert Luppes en Ria Eimers. Edward Albee stelt op dwingende wijze de dwang der conventies aan de orde: hoe verhouden we ons tot begrippen als liefde en homo)seksualiteit), overspel, bestialiteit en incest. Een mooi uitgevoerd, ‘talig’ stuk over waarachtigheid, langzaam glijdend van komedie naar bij vlagen aangrijpend drama, dat een groot publiek verdient.
Gouden Zwaan 2011
juryrapport
De VSCD dansjury 2011 overhandigt Ton Lutgerink van harte de Gouden Zwaan.
Ton Lutgerink is een veelzijdig kunstenaar, geliefd en gerespecteerd in de Nederlandse danswereld. Deze Rotterdamse danser, choreograaf, theatermaker en performer is van prominent belang voor de ontwikkeling van de dans in Nederland. Daarnaast heeft hij een bijzonder stimulerende rol gespeeld voor generaties makers en dansers na hem. Om die reden heeft de VSCD dansjury besloten de Gouden Zwaan toe te kennen aan Ton Lutgerink.
De immer galante en hoffelijke Ton Lutgerink heeft een speciaal vocabulaire ontwikkeld, dat balanceert op het grensgebied van spel en dans. Zijn dansvocabulaire is baanbrekend geweest voor vele jonge kunstenaars die zich door hem hebben laten inspireren en/of coachen. Hij heeft zich altijd vernieuwd binnen het genre. Niet alleen kwam dit voort uit zijn veelzijdigheid als choreograaf, maar ook uit zijn vermogen omin een collectief te kunnen werken waarvan meerdere disciplines en doelgroepen onderdeel zijn. Lutgerink werkte zowel met professionals als amateurs, jong als oud en met dansers, acteurs en zangers. Zijn grote vakmanschap rondom dans en integratie van tekst en of zang maakt hem tot een specialist. De theatrale belangstelling is steeds zichtbaar geweest in zijn werk als maker, danser en coach. Voor hem is het samenkomen van verschillende disciplines zoals dans en theater een logische voortgang in zijn ontwikkeling. Daarnaast zijn relativering en humor een steeds terugkerend onderdeel in al zijn voorstellingen.
